بررسی تنوع ژنتیکی گرازهای وحشی ایران بر اساس توالی‌های ناحیۀ کنترل میتوکندری

مدیریت و حفاظت از حیات وحش نیازمند داشتن تصویری جامع از تنوع و تغییرپذیری ژنتیکی در ساختارهای جغرافیایی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت‌های گراز وحشی در ایران با استفاده از یک قطعۀ 572 جفت بازی از ناحیۀ کنترل میتوکندریایی در نظر گرفته شد. به این منظور، تعداد 29 نمونه متعلق به جنوب کشور توالی‌یابی شد؛ همچنین 75 توالی دیگر که به مناطق مختلف ایران مربوط بودند از بانک ژن استخراج شدند. بر اساس تحلیل‌ها، چهار کلاد جهانی متعلق به گراز وحشی شامل کلادهای شرق نزدیک 1 (NE1)، شرق نزدیک 2 (NE2)، اروپایی و آسیایی در ایران حضور دارند و کلادهای اروپایی و NE1 به‌ترتیب کمترین و بیشترین پراکنش را به خود اختصاص می‌دهند. حضور هم‌جای کلادها در مناطق مختلف کشور از مهم‌ترین جنبه‌های درخور توجه است. شمال‌غربی کشور منطقۀ تماس کلادهای اروپایی و آسیایی در نظر گرفته می‌شود. بر اساس یافته‌ها، تعداد 20 هاپلوتایپ در 104 توالی از ایران شناسایی شد. تنوع هاپلوتایپی و تنوع نوکلئوتیدی در نمونه‌های ایران به‌ترتیب حدود 882/0 (انحراف معیار= 014/0) و 0145/0 (انحراف معیار= 00047/0) محاسبه شد. بر اساس تحلیل AMOVA، اختلاف ژنتیکی بین کلادها (84/82 درصد) بیش از اختلاف ژنتیکی داخل این کلادها بود؛ علاوه‌بر‌این، نمایۀ FST نیز وجود ساختار ژنتیکی معناداری را بین کلادها تأیید کرد. هیچ‌یک از نمایه‌های Fu’s FS و Tajima’s D، نشانه‌های مشخصی از وجود گسترش جمعیت‌شناختی ناگهانی در کلادهای گراز وحشی متعلق به ایران را تأیید نکردند.